Mustafa İslamoğlu’na sorduk. Dedik ki haberin haber olabilmesi için gereken ilkeleri bugün haber kartelleri yerine getiriyor mu? Haberin insanların üzerinde ki etkisini Mustafa İslamoğlu hocamız bakın nasıl yorumladı.

Haber ahlakı nedir, nasıl olmalıdır?

Bir şeyin kendisinden o şeyin ahlakı önce gelir. Bilgi önemlidir fakat bilginin ahlakı bilgiden daha önemlidir. Bir şeyin ahlakı o şeyin ruhudur.  Bir şeyin ruhunu aldığınız zaman geriye ceset kalır. Ruhu olmayan şey ceset olur, kokutur, ceset olmaktan çıkar leş olur. Haber de ruhuyla beraber olursa canlanır, hayat bulur ve hayat verir. Haberin ruhu haber ahlakıdır. Haber ahlakı deyince elbette ki ahlakın kökeni olan Allah akla gelmelidir. Çünkü ahlak insandan insana değişen şey değil, değişmeyen değerlerdir. Değişmeyen değerlerin en başında vahiy gelir. Vahiy insanlığın değişmeyen tek değeridir.

Hucurât suresinde; ‘Size sorumsuzun biri bir haber getirdiğinde, durun iyice araştırın.’ Diyor. Ayet-i kerimede ‘bi nebein’ kelimesi gelir, bihaberin’ değil. ‘Nebe’ önemli habere denir. İletin kimse için çok önemli olan haberdir. ‘Haber’ ise önemli veya önemsiz oluşuna bakılmaksızın iletilen her habere denir. Haber Kuran tarafından önemli olan şey olarak vurgulanır ve önemli habere ayrı bir isim verilerek ‘nebe’ denir. Eğer biri size önemli bir haber getirdiğini düşünüyorsanız önce bir durun ve düşünün der ayette. İnsanlar koşarken düşünemezler. Düşünmeleri için düşmeleri yani durmaları lazım gelir. Durup ve düşünmek, bu haberin kaynağı sahih midir, değil midir bunu anlamanın bir yoludur.  Bugün haber kartelleri aracılığı ile insanlar yoğun ve vasıfsız haber bombardımanına maruz bırakılmıştır. Habersizlikten değil haber karmaşasından insanlar adeta haber komasına girmişlerdir. Nitelikli niteliksiz her haberin aktarılması insanların zihinlerini karmaşaya maruz bırakmış ve faydasız bilgi ile meşgul etmiştir.

Vahiyle haberi kesiştiren ortak nokta nedir?

Vahiyle haberi kesiştiren ortak nokta dinin temel kavramlarının tamamının haberle, iletişimle alakalı olmasıdır. Nübüvvet, vahiy, Resul kavramları iletişim kavramlarıdır. Tabiri caizse Allah için bir meslek izafesi caiz olsaydı Allah’a en büyük iletişimci dememiz lazımdı. Bu anlamda haberin manipüle edilmemesi için Kuran mümine bir imani sorumluluk yüklüyor. Az önce belirttiğimiz ayet ‘Ey iman edenler’ ile başlar. Bu şu demektir; ‘Ey iman edenler dikkat edin! İmanınız ile ilgili bir ilke bildiriyorum size.’ Yani önemli ve nitelikli bir haber bildiriyorum. Üzerinde düşünesiniz, ona yoğunlaşasınız diye vurgu yapıyorum demektir bu. Bugün haber sadece verilmemekle veya yalan haber verilmekle manipüle edilmiyor. Bir haberi olduğundan fazla büyütürseniz onu manipüle etmiş olursunuz. Yine büyük bir haberi küçültürseniz manipüle etmiş olursunuz. Birinci sırada olması gereken haberi onuncu sıraya alırsanız manipüle etmiş olursunuz. Yani haber sadece çarpıtmak veya görmemekle manipüle edilmiyor günümüzde. Hele hele en büyük haberi kapatacak gölgeleyecek bir haber haberin en büyük manipülasyonudur.  Bu anlamda nitelik ve nicelik haberin başlıca kriterlerindendir. Kaliteli haber esas haberin önüne geçmeyen haberdir. Ezan vakti durup ezana öncelik veren haber, Allah’ın selamını haber kriterlerinden önce tutan haber esaslı haber olma niteliği kazanır.

Günümüz televizyon kanalları genellikle dünya haber parterlerinin tüketicisi konumundadırlar. Haber kartelleri ise haberi kendi filtresinden geçirdikten sonra servis yapmaktadır. Günümüz dünyasında haber masum değildir. Masum gösterilemez. Haber üzerinden insanların zihinleri iğdiş ediliyor. Boşaltılıyor. İnsanları esas gündemden kopararak sahte gündemler ile meşgul ediyor.

Söz söyleyenin neresinden çıkarsa dinleyenin orasına varır. Sözün etkisi söyleyenin ona yüklediği anlam kadardır. Bu anlamda haber söyleyenin yüreğinden çıksın ki dinleyenin yüreğine varsın diye dua edelim.

Hatice İslamoğlu Erdem haber verdi…